Relaties en seksualiteit

Lovebuzz is een interactief spel over liefde, relaties en seksualiteit voor brugklassers in het voortgezet onderwijs. Het spel ondersteunt leraren gevoelige thema’s als seksuele weerbaarheid en diversiteit bespreekbaar te maken; op eenvoudige wijze, met vragen en antwoorden in een online game.

Lovebuzz is opgebouwd uit twee lessen van ieder 50 minuten. In de eerste les, The Day Before, maken leerlingen kennis met fictieve personages die zich voorbereiden op een schoolfeest. In de tweede les, The Party, volgen zij deze personages in verschillende situaties en adviseren ze hierin.

Dit innovatieve spel kan in het eigen klaslokaal met behulp van een computer en beamer of digibord worden gespeeld.

Les één: The Day Before

In The Day Before maken leerlingen kennis met Gio, Indra, Jasper, Kim, Selim en Sanne. Zij bereiden zich voor op een schoolfeest. Leerlingen gaan aan de slag met vragen als ‘Hoe maak je vrienden?', 'Wat voor invloed hebben schoonheidsidealen op meisjes?' en 'Hoe kom je erachter of je op meisjes valt of op jongens?'.

Les twee: The Party

Tijdens het spelonderdeel The Party zien leerlingen de personages op het schoolfeest. Ze dansen, flirten en doen een spelletje. Hier vraagt Lovebuzz leerlingen na te denken over vragen als 'Mogen meisjes ook initiatief nemen als ze een jongen leuk vinden?' en 'Hoe zou je het vinden als je beste vriend homo blijkt te zijn?'.

Kosten

De Lovebuzz-game bestel je via www.lovebuzz.nl voor €50. Daarvoor ontvangt u een spellendoos met 6 stemconsoles (van karton), een docentenhandleiding en een inlogcode waarmee u vier jaar lang onbeperkt kunt inloggen!

In deze training maakt u kennis met het vernieuwde lespakket 'Lang leve de liefde' en de daarbij behorende digitale modules en docentenbegeleiding. Door het bekijken van de materialen en het praktisch oefenen ermee, bent u klaar om ermee aan de slag te gaan.

Vanaf schooljaar 2012-2013 is het vernieuwde lespakket 'Lang Leve de Liefde' verkrijgbaar! Dit nieuwe lespakket, ontwikkeld door SOA AIDS Nederland, sluit aan bij de nieuwe kerndoelen rondom seksualiteit, weerbaarheid en seksuele diversiteit. De GGD biedt mentoren, docenten verzorging en/of biologie de gelegenheid om kennis te maken met het nieuwe lespakket. Tijdens deze gratis training gaat u aan de slag met het nieuwe lesmateriaal. Door de extra uitleg over het materiaal en het praktisch oefenen, kunt u er op school zo mee aan de slag.

Lang Leve de Liefde is een lesprogramma voor middelbare scholieren en gaat over relaties, seksualiteit en alles wat daarmee te maken heeft. Het lespakket bestaat uit een leerlingmagazine, een dvd, een docentenhandleiding en de website www.lesgevenindeliefde.nl. Er zijn drie versies beschikbaar: één voor leerlingen in de onderbouw (vmbo, havo, vwo), één voor de bovenbouw (havo/vwo) en één voor leerlingen op het MBO. De digitale versie kent een leerlingomgeving waar leerlingen zelfstandig opdrachten maken én een docentomgeving, waar docenten elkaar tips geven over de uitvoering van het lespakket.

Lesopbouw (6 x 50 min):

Les 1 Wat gebeurt er met jou? (puberteit, verliefdheid, homoseksualiteit)
Les 2 Waar ben jij aan toe? (relatievorming, seksualiteit)
Les 3 Wat zijn jouw grenzen? (wensen & grenzen, weerbaarheid, internet, loverboys)
Les 4 Hoe maak je seks leuk? (de eerste keer, seksuele problemen, informatie & hulp)
Les 5 Veilig vrijen, wat is dat? (veilig vrijen, soa's en zwangerschap)
Les 6 Veilig vrijen, hoe doe je dat? (condoom- en anticonceptiegebruik)

Aanvullende modules

• Jij en de media
• Seksuele diversiteit
• Wensen en grenzen

Jongeren met homoseksuele gevoelens durven hier vaak op school niets van te laten merken. Veel leeftijdsgenoten keuren homoseksualiteit af. Sinds 1 december 2012 zijn scholen verplicht aandacht te besteden aan seksualiteit en seksuele diversiteit. Met de Lesbrief Seksuele Diversiteit kunt u aandacht besteden aan seksuele diversiteit en homoacceptatie bevorderen. De Lesbrief is een verdiepingsles bij het lespakket Lang Leve de Liefde Onderbouw (voor vmbo, havo en vwo).

Samenstelling

De lesbrief bestaat uit achtergrondinformatie en een uitgewerkte les over Seksuele Diversiteit, leerlingenmateriaal, het filmpje 'Coming Out'.

De materialen zijn te vinden op de website www.langlevedeliefde.nl.

De module Wensen en Grenzen gaat over seksueel grensoverschrijdend gedrag. Dat wil zeggen: seksueel gedrag dat over de subjectieve grens van één van de betrokkenen gaat. Vrijen tegen je zin is een duidelijke vorm van grensoverschrijding, maar ook een klap op de billen of het online versturen van een seksueel getinte foto kunnen als grensoverschrijdend worden ervaren.

Een belangrijke oorzaak van seksueel grensoverschrijdend gedrag is de dubbele boodschap die jongeren aan elkaar afgeven. De dubbele boodschap van jongens naar meiden is: je moet niet te makkelijk zijn, maar ik wil wel graag seks met je. De dubbele boodschap van meiden naar jongens is: je moet lef hebben en initiatief tonen, maar ook laten zien dat je mij en mijn grenzen respecteert. Door deze dubbele boodschap weten jongeren niet precies van elkaar wat de ander wil. Soms weten ze ook niet goed wat ze zelf willen. Hierdoor kan grensoverschrijdend gedrag makkelijker plaatsvinden.

In de extra module Wensen en Grenzen denken jongeren na over hun eigen wensen en grenzen. Ze leren dat wensen en grenzen verschillen van persoon tot persoon en dat communicatie hierover belangrijk is om grensoverschrijdend gedrag te voorkomen. Ze krijgen handvatten om over wensen en grenzen te communiceren.

Samenstelling module

Er zijn twee versies van het lespakket: één voor de onderbouw en één voor de bovenbouw. Het lespakket bestaat uit een docentenhandleiding, werkbladen en de films van Can You Fix It? In de docentenhandleiding vindt u de uitwerking van de lessen, methodische en didactische tips en achtergrondinformatie.
Er zijn aparte docentenhandleidingen en werkbladen voor jongens en meisjes.

Alle materialen zijn te downloaden op de website www.langlevedeliefde.nl.

Welkom op School, mentormethode en lessen relaties & seksualiteit, is bedoeld voor Internationale Schakelklassen (ISK’s) en andere vo-scholen met nieuwkomers. Deze methode bevat 6 lessen over relaties en seksualiteit. Onderwerpen zoals anticonceptie en lichamelijke veranderingen komen aan de orde. Er wordt ook veel aandacht besteed aan de verschillen op het gebied van seksualiteit binnen verschillende culturen. De tekst is makkelijk geschreven en er zitten opdrachten bij die niet te moeilijk zijn.

De lessen relationele en seksuele vorming van Welkom op School zijn bedoeld om jonge nieuwkomers stap voor stap te laten wennen aan het praten over en omgaan met dit thema en ze op weg te helpen gezonde en veilige keuzes te maken rondom seksuele gezondheid. 

Gastles Volwassen en weerbaar worden

De lessenreeks kan door de leerkracht gegeven worden. Team Seksuele Gezondheid van de GGD Hollands Midden biedt de mogelijkheid om de lessenreeks uit te breiden met de gastles 'Volwassen en weerbaar worden'. In deze les worden onderwerpen besproken zoals geslachtsgemeenschap, anticonceptie, soa en onbedoelde zwangerschap. Eventueel kan de gastles aangevuld worden met het onderwerp besnijdenis. Twee verpleegkundigen gaan met de leerlingen in gesprek over de eerder genoemde onderwerpen. De gastles is bedoeld voor uitstroomleerlingen. Ze worden verdeeld in een groep met jongens en een groep met meisjes. Bij iedere gastles dient ook een docent aanwezig te zijn.

Welkom op School, mentorlessen en lessen relaties & seksualiteit, is bedoeld voor Internationale Schakelklassen (ISK's) en andere vo-scholen met nieuwkomers. De kern van deze methode is bruggen slaan tussen verleden, heden en toekomst. Lessen gaan onder andere over kinderrechten, discriminatie en relaties en seksualiteit. Er is aandacht voor de rolverdeling tussen jongens en meisjes, mannen en vrouwen.

Om deze lessen goed uit te kunnen voeren, is door Pharos en Rutgers, de ontwikkelaars van de methode, een introductietraining ontwikkeld van 2 dagdelen. Tijdens deze training is er veel aandacht voor de ervaring van de deelnemers.

Dagdeel 1 Introductie van de mentorlessen

Trainer: Kaveh Bouteh (Pharos)

Deze bijeenkomst biedt u kennis over de achtergronden van verschillende groepen leerlingen, zoals leerlingen met een vluchtelingenachtergrond en leerlingen van ouders die als arbeidsmigrant kwamen zoals Poolse leerlingen. Er wordt ingegaan op de invloed van cultuur bij het opvoeden en opgroeien en wat er psychologisch nodig is om te wennen aan het leven in Nederland. Tevens komt het onderwerp verwerking van traumatische ervaringen aan bod.

Dagdeel 2 Introductie van de lessen over relaties en seksualiteit

Trainer: Nilfüfer Gürses (Rutgers)

Tijdens deze bijeenkomst wordt ingegaan op de onderwerpen verliefdheid en verkering, lichamelijke veranderingen in de puberteit, positieve en veilige seks en wensen en grenzen. Uitgangspunt is leerlingen te laten wennen aan het praten over relaties en seksualiteit. Zo kunnen ze weloverwogen een gezonde keuze op dit terrein maken. Daarbij wordt keer op keer stil gestaan bij wat de leerlingen van huis uit mee krijgen en wat in Nederland nodig is om zelfstandig en weerbaar te zijn.

'Can you fix it?' is een online spel over liefde, seks en relaties. Met dit spel leren jongeren op tijd hun grenzen aan te geven wanneer een situatie uit de hand dreigt te lopen. U kunt het spel gebruiken in de lessen over relaties en seksualiteit, maar jongeren kunnen het ook zelf spelen op Sense,info.

'Can you fix it?' bestaat uit filmpjes waarin de omgang tussen jongeren een wending krijgt die niet prettig is voor tenminste één van beide. Van tevoren kies je het prespectief van één van de hoofdpersonen. Je hoort vervolgens de gedachte van die persoon gedurende het filmpje. Als je vindt dat de grens van jouw personage is bereikt, klik je op de Fix-it knop. Zo beïnvloed je de afloop van het filmpje.

Het E-Lespakket: Online... weet wat je doet! gaat over de risico’s die jongeren op internet kunnen lopen. Daarbij is dit lespakket vooral gericht op seksueel misbruik via internet; wat is het, hoe kun je het voorkomen en wat kun je doen als het je toch is overkomen.

In de opvoeding informeren we jongeren voor veilig vrijen. Online seks wordt daarin vaak niet meegenomen. Denk bijvoorbeeld aan versturen, doorsturen en ontvangen van seksueel getinte berichten en foto’s via Whatsapp (sexting), misbruik van webcambeelden van online seks en benaderd worden door vreemden voor online seks (grooming). Dit zou eigenlijk wel in de mediaopvoeding binnen het gezin en op school thuishoren. Helpwanted.nl kan daarin op verschillende manieren ondersteunen.

Helpwanted.nl heeft voor docenten een E- lespakket ontwikkeld (ook geschikt voor digiboard) als hulpmiddel bij lessen over internet veiligheid. Het E-lespakket bestaat uit drie lessen over grooming, sexting en webcammisbruik. Iedere les behandelt één thema bestaande uit een interactief video, een aantal opdrachten en tips voor de leerlingen.

De lessen zijn te vinden op de scholenpagina van de website www.helpwanted.nl.

Hoe zorgen Rutgers en Soa Aids Nederland dat jongeren in Nederland seksualiteit op een veilige, prettige en gewenste manier beleven, op een moment dat ze eraan toe zijn? De film Dutch Lessons In Love - part 2 (22 minuten) laat dit zien. Aan bod komen de rol van het basisonderwijs, voortgezet onderwijs, speciaal onderwijs en Sense.

Bekijk de film Dutch Lessons In Love - part 2

Het documentatiecentrum van GGD Hollands Midden beschikt over diverse materialen die gebruikt kunnen worden als aanvulling op de uitgebreide lesmethoden. Dit zijn:

• spellen;
• dvd's;
• lees- en prentenboeken;
• boeken met achtergrondinformatie;
• boeken met lessuggesties.

Klik hier voor het overzicht van aanvullende (les)materialen over relaties en seksualiteit.

De materialen zijn te leen bij de GGD Hollands Midden.

 

Weten leerlingen bij wie ze terecht kunnen als ze vragen hebben, advies willen of hulp nodig hebben? Een belangrijk onderdeel van het programma 'Wensen en Grenzen' is het bekend(er) maken van de zorgplattegrond van de school.

U kunt als school de folder 'Signalenlijst en routekaart Voortgezet onderwijs' ontvangen. Hierin staan ook de Wet Meldcode en vele signalen beschreven.

Uit het onderzoek 'Seks onder je 25e 2012' blijkt dat ongeveer 33% van de jongeren aangeeft dat hen op school verteld is waar ze terecht kunnen met vragen of problemen op seksueel grensoverschrijdend gebied. Dit percentage betekent dat  ongeveer 66% dit niet (meer) weet. Nu kunnen de meeste jongeren best zelf bedenken bij wie ze privé terecht kunnen, maar wat te doen met de jongeren die dan geen hulp durven te vragen? Waar kunnen zij terecht?
In gesprek met de school wordt de zorgplattegrond van uw school in kaart gebracht. Leerlingen kunnen op de hoogte gebracht worden tijdens de gastlessen 'Wensen en Grenzen'.

In gesprek met leerlingen over relaties en seksualiteit op een leuke, leerzame en interactieve manier.

De leerlingen krijgen tijdens lessen de ruimte om met elkaar te bespreken wat ze normaal vinden, wat zij vinden van de rol van internet, hoe een gezonde relatie eruit 'hoort' te zien en wat ze bijvoorbeeld zouden doen als ze ergens vragen over hebben.

Om met leerlingen in gesprek te raken over onderwerpen als relaties, seksualiteit, sociale media en seksuele diversiteit moet vaak een drempel overgestapt worden. Gastlessen vanuit het programma 'Wensen en Grenzen' is daar een eerste aanzet toe. Tijdens de lessen worden de aangename en minder leuke kanten van relaties en seksualiteit besproken op humorvolle wijze. Leerlingen worden uitgedaagd na te denken en een mening te formuleren door middel van opdrachten. Deze opdrachten kunnen gaan over webcams, loverboys, ruziemaken enzovoort. Uiteindelijk gaan ze naar huis met meer kennis en ideeën over onderlinge overeenkomsten en verschillen. Ze ontvangen suggesties wie ze binnen en buiten de school kunnen benaderen als ze vragen hebben of hulp willen.
De gastlessen nemen een blokuur in beslag.

Het lespakket 'Wensen en Grenzen' benadrukt relationele en seksuele vorming op een gezonde manier en tegelijkertijd worden de gevaren en risico's benoemd. Het lespakket beschrijft vele opdrachten en we realiseren ons dat veel scholen niet de tijd hebben om alle opdrachten te doen. Om die reden zijn 2 modulen samengesteld: een 'Pakketje kort' en een 'Pakketje lang'.

In het lespakket zijn thema's opgenomen als:

• het netwerk van leerlingen;
• verliefd zijn en verkering;
• sociale media;
• rolpatronen
• grensoverschrijdend gedrag zoals loverboyproblematiek.

Bij alle thema's staan meerdere opdrachten beschreven. Sommige opdrachten kunnen klassikaal gegeven worden en weer andere kunnen in groepen of individueel uitgevoerd worden.

Bij het lespakket zit een DVD die kan bijdragen aan het bespreekbaar maken van de verschillende onderwerpen.
Indien gewenst kan de school de docententraining behorend bij het lespakket, ook zonder kosten, aanvragen.

Is het normaal dat meisjes van dertien foto's van zichzelf plaatsen op Facebook?

Vaak weten mensen weinig over de seksuele ontwikkeling van kinderen of jongeren en wat daarbij normaal is en wat niet. Ze maken zich zorgen en weten niet op welke wijze om te gaan met de seksuele ontwikkeling van kinderen of jongeren in de groep of klas.

In deze workshop wordt gesproken over:

• De seksuele ontwikkeling van kinderen van 12 tot 18 jaar.
• Eigen normen en grenzen ten aanzien van seksualiteit bij kinderen.
• De praktische en inhoudelijke vormgeving van seksualiteit van kinderen/jongeren in de groep.
• Gesprekken met kinderen/jongeren voeren over seksualiteit.
• Visie binnen een organisatie ten aanzien van seksuele vorming.

Het Consultatieteam Eergerelateerd Geweld kan ingeschakeld worden voor het waarborgen van de veiligheid.

De dynamiek van eergerelateerd geweld is complex en het is van belang dat beroepskrachten van scholen casuïstiek met elkaar kunnen bespreken.

In het Consultatieteam zitten onder meer hulpverlenende organisaties en de politie.

Het consultatieteam:

• biedt consult aan professionals die in hun werk (potentiële) slachtoffers en plegers van eergerelateerd geweld tegenkomen over wie grote zorg is;
• stelt professionals in staat casuïstiek adequaat op te pakken door kennis en aanbod uit de deelnemende organisaties bij elkaar te brengen;
• bevordert de deskundigheid van professionals door casuïstiekbespreking.

 

De brochure biedt informatie over wat eergerelateerd geweld is en wat beroepskrachten van scholen kunnen doen.

Onderwerpen die in de brochure aan de orde komen, zijn:

• wat is eergerelateerd geweld;
• wat kunnen beroepskrachten wel en niet doen in de aanpak ervan;
• herkenning van signalen;
• een routekaart voor de aanpak na signalen;
• wat kan het Consultatieteam eergerelateerd geweld voor u betekenen?;
• overige praktische informatie.